Een Elfstedentocht door Zuid-Afrika? Ligt daar ijs? Nee, niet zo’n Elfstedentocht. In Zuid-Afrika zijn elf steden die we ook kennen uit Nederland. Bezoek onder meer Gouda, Amersfoort en Marken! 

Alkmaar

De eerste plaats op de Elfstedentocht in Zuid-Afrika is Alkmaar. Waar Alkmaar in Nederland onder Schagen ligt, ligt de Zuid-Afrikaanse Alkmaar in de Schagen Vallei. In het Noordoosten van Zuid-Afrika vind je Alkmaar langs Crocodile River. Het dorpje staat bekend om zijn game viewing, zowel op de rivier als in het nabij gelegen Kruger National Park.  

Amersfoort 

Zo’n 250 kilometer ten zuiden van Alkmaar ligt Amersfoort. Deze stad, opgericht in 1888, huisvest op dit moment ruim 12.500 mensen. De stad is gebouwd rondom een Nederlandse Hervormde Kerk waar de lokale boeren samen kwamen. Deze boeren kwamen van origine uit de Nederlandse Amersfoort en besloten daarom de stad te vernoemen. De kerk die de stad verbindt, is nog altijd te bewonderen in het centrum. 

Amsterdam 

Vlak langs de grens met Swaziland bevindt Amsterdam zich precies tussen Alkmaar en Amersfoort. De Nederlandse hoofdstad heeft met ruim 870 duizend inwoners de meeste van heel het land. Amsterdam in Zuid-Afrika komt er wat kariger vanaf met nog geen duizend mensen bewoners. Toen het dorpje werd gebouwd in 1868 heette het Roburnia, naar de Schotse poëet Robert Burns. De naam werd veranderd voor de Nederlandse politicus Eduard Bock uit dank voor zijn onderhandelingen tijdens de eerste Boerenoorlog (1880-1881). Een beetje vreemd, want Bok kreeg nog een stad naar hem vernoemd: Boksburg. Amsterdam wordt grotendeels bewoond door schapenboeren. Het dorp heeft twee hoofdwegen, een supermarkt, een tankstation en een medische post.

Delft

Aan de rand van Kaapstad is een township vernoemd naar Delft. Dit township is in 1989 opgericht als eerste gemengde township van Kaapstad. Het township is onderverdeeld in zes wijken: Den Haag, Rozendaal, Voorburg, Eindhoven, Leiden en Delft-Zuid. In totaal wonen er zo’n zestigduizend mensen in het township. Echter is er geen delftsblauw te bekennen in het gebied.

Dordrecht 

Tussen de Stormberg Mountains in het noorden van Zuid-Afrika kom je zowaar Dordrecht tegen. De stad heeft iets meer dan tienduizend inwoners. Rondom wonen veel boeren. Met name schapenboeren, maar de Nederlandse aardappelen worden ook in de regio verbouwd. De stad staat bekend om zijn mooie vislocaties en het spotten van wild. In het Anderson Museum zijn artefacten te zien van de Boerenoorlog, maar ook lokaal gevonden dinosaurus skeletten en fossiele planten. Opmerkelijk is dat de Zuid-Afrikaanse Dordrecht een samenwerkingsverband heeft met de Nederlandse Dordrecht, waarbij ze samen projecten ontwikkelen voor de inwoners over en weer. 

Ermelo

In tegenstelling tot Amsterdam heeft de Zuid-Afrikaanse tegenhanger van Ermelo juist meer inwoners dan het originele dorp. In Nederland wonen er ruim 28-duizend mensen; Hier in Zuid-Afrika zijn dat er ruim 83-duizend. De ruïnes van de eerste inwoners van het gebied dat nu Ermelo heet, dateren uit de vijftiende eeuw. Tot halverwege de jaren 1800 waren er kleine boerderijen hier en daar in het gebied. Een Nederlands Hervormde kerk verenigde de boeren met een kerk en startte een stadje op het land van de boerderij Nooitgedacht. De dominee van destijds, Frans Cachet, vernoemde de stad naar Ermelo; omdat één van zijn beste vrienden daarvandaan kwam. In 1901 werd vrijwel heel de stad verwoest in de tweede Boerenoorlog. Slechts één huis bleef overeind. Twee jaar later is de stad weer opgebouwd en groeide het uit tot het huidige Ermelo.

Gouda

Hoewel deze stad qua naam overeenkomt met de Nederlandse kaasstad hebben de twee steden niks met elkaar te maken. Dit plaatsje met 3400 inwoners dankt zijn naam aan de Koekhoense taal, waar het ‘antilope’ betekent. Gelegen aan de voet van de Koue Bokkeveld berg, oogt deze stad nogal grijs. In de omgeving liggen andere meer pittoreske dorpjes, zoals Tulbach en Riebeek-Kasteel.  

Haarlem

Op de Garden Route in de vallei Langkloof vind je Haarlem. Het is vermoedelijk door een Nederlandse stichter vernoemd naar de gelijknamige Haarlem aan de andere kant van de evenaar. Echter zijn er geen archieven die dit bevestigen. De geschiedenis van Haarlem is meer gemoeid met Duitse missionarissen, die het dorpje vanaf 1956 gebruikten als een missiepost aan Grootrivier. Aan de westkant van de stad torent de Lutherkerk nog altijd omhoog. Met 2400 inwoners heeft Haarlem een middelbare school en een treinstation.

Marken

Marken ligt op driehonderd kilometer van Johannesburg. In tegenstelling tot zijn Nederlandse naamgenoot is er bij deze Marken geen meer in de wijde omgeving te ontdekken. Het dorp ligt op de rand van de Waterberg Mountain Range. Er is een basisschool en een tankstation. Voor andere zaken zul je de enige hoofdweg de stad uit moeten nemen. De enige reden om als toerist naar Marken te komen, is voor een wandeling door de omliggende bergen; of wanneer je gek genoeg bent om de Elfstedentocht door Zuid-Afrika te doen. 

Middelburg

Zo’n honderd kilometer noordelijker van Ermelo is er de mijnstad Middelburg, met 87-duizend inwoners. Aanvankelijk was dit in 1860 alleen een tussenstation op de weg van Pretoria naar Lydenburg met twee omliggende boerderijen: Klipfontein en Keerom. De Nederlands Hervormde Kerk bouwde een kerk op het land van Sterkfontein en Middelburg verplaatste mee. Het waren de Nederlandse Voortrekkers, die met paard en wagen door Zuid-Afrika trokken; die hier als eersten huisvesten. Tijdens de tweede Boerenoorlog hadden de Britten een concentratiekamp in de stad. Op deze locatie is nu een herdenkingsmuseum.

Utrecht

Aan de voet van de Balele Mountains in KwaZoeloe-Natal hebben we als elfde stad Utrecht. De stad werd in 1852 opgericht door C.J. van Rooyen. De Nederlander sprak Zoeloe en had Zoeloekoning Mpande meermaals geholpen. Hierom mocht hij het gebied kopen voor driehonderd koeien om er een stad op te richten. De Nederlandse kolonisten, ofwel de Voortrekkers, ruilden nog eens honderd stuks vee voor de graasrechten. Waarop ze de republiek Utrecht stichtten. Dit was een onafhankelijke Boerenrepubliek, die werd bestuurd door een landdrost. In 1858 sloot Utrecht zich echter aan bij de Boerenrepubliek Lydenburg. Vandaag de dag werken de ongeveer 5300 inwoners met name in kolenmijnen en op de omliggende ranches. Meerdere van de koloniale gebouwen staan nog, net als de Nederlandse kerk van zandsteen.